Nierkanker

In veel gevallen wordt nierkanker laat gediagnosticeerd. Bij uitgezaaide kankers bevestigen recente studies dat immuuntherapie zijn plaats heeft. Dit onder de vorm van 2 verschillende immuuntherapiën (IO) of in combinatie met een andere behandeling die inspeelt op de vorming van nieuwe bloedvaten rond de tumor.

De oorzaken van deze kanker zijn nog steeds onbekend, maar de ziekte wordt waarschijnlijk vooral door roken bevorderd. Omdat de symptomen vaak laat optreden of zo algemeen zijn dat ze niet onmiddellijk alerteren, wordt nierkanker meestal pas in een vergevorderd stadium ontdekt, soms zelfs « per ongeluk ».
"In een derde van de gevallen wordt de diagnose meteen in het uitzaaiingsstadium gesteld. In 40 tot 45% van de gevallen blijft de tumor beperkt tot een lokaal stadium (wat betekent dat hij beperkt blijft tot de nier, zonder dat hij naar andere weefsels of organen is gemigreerd) en in ongeveer 25% van de gevallen is de tumor uitgegroeid tot een vergevorderd maar lokaal stadium", verklaart Prof. Christine Gennigens, oncologe aan het Universitair Ziekenhuis van Luik.

Hoewel niet zeldzaam, behoren deze kankers niet tot de meest voorkomende. Van de 77 827 invasieve kankers die in 2020 in België werden gediagnosticeerd, hadden 1.928 personen nierkanker (van wie 1.267 mannen) ⁽¹⁾. "Gemiddeld zijn patiënten 65 jaar oud bij de diagnose", zegt Prof; . Christine Gennigens. Het is dan ook niet verrassend dat het ontwikkelingsstadium van de tumor en de mogelijke verspreiding ervan bepalend zijn voor de behandelingen die zullen worden gestart.

"KLASSIEKE" BEHANDELINGEN HERBEKEKEN

"Voor een lokale tumor, zonder uitzaaiingen, is en blijft chirurgie de referentiebehandeling als eerste aanpak van de ziekte," legt de oncologe uit. In sommige gevallen kan een aanvullende behandeling overwogen worden (IO).

Bij een uitgezaaide kanker wordt immuuntherapie aanbevolen, alleen of in combinatie.

EVEN TERUG IN DE TIJD

Bij nierkanker is de rol van IO verre van nieuw. "We weten al lang dat deze tumoren 'immunogeen' zijn, d.w.z. dat ze veel tumorantigenen vrijmaken en afgeven. Dit betekent dat ons immuunsysteem waarschijnlijk zal worden geactiveerd, omdat het de aanwezigheid van een vijand in het lichaam detecteert," benadrukt de oncologe.

"Sinds de jaren zeventig worden immuuntherapieën, of liever immunomodulatoren zoals cytokinen, gebruikt. In de jaren negentig gebruikte men interferon en interleukine. Deze geneesmiddelen kunnen de immuunreactie beïnvloeden, maar omdat ze zeer toxisch zijn, hadden ze vaak ernstige bijwerkingen. Dus ze zijn in onbruik geraakt", zegt Prof. Gennigens.

De komst van nieuwe immuuntherapieën heeft het mogelijk gemaakt om een en ander te herpositioneren. De afgelopen jaren werden voor uitgezaaide nierkankers echter pas IO-behandelingen aangeboden nadat een eerste behandeling was mislukt. Deze strategie is nu herzien en bijgestuurd.

UITGEZAAIDE NIERKANKERS: DE LIJNEN VERANDEREN

Bij nierkankers met uitzaaiingen is het doel om de tumor zo veel mogelijk te laten "inslapen" en te voorkomen dat hij zich verder ontwikkelt. Om dit te bereiken werden tot voor kort meestal in de eerste lijn bloedvatremmers aangeboden. Deze gerichte therapieën hebben tot doel te voorkomen dat tumoren zich "voeden" via kleine bloedvaten.

Maar recente gegevens uit internationaal onderzoek hebben geleid tot een nieuwe aanpak met de toepassing van een combinatie van twee eerstelijns immuuntherapieën of de combinatie van immuuntherapie met een bloedvatremmer (angiogeneseremmer)

DE BIJWERKINGEN

De behandeling met IO kan gepaard gaan met bijwerkingen, variërend van graad 1 (de "mildste" effecten) tot graad 5 (de meest ernstige).

Deze algemene bijwerkingen ten gevolge van IO “kennen we elke dag beter en beter. In feite is hun behandeling voor ons dagelijkse praktijk geworden. De bijwerkingen zijn onvoorspelbaar, ze variëren van patiënt tot patiënt, en wanneer ze optreden (een teken dat het immuunsysteem te veel "werkt"), moeten ze tijdig worden opgespoord om ernstige, soms levensbedreigende gevolgen te vermijden", benadrukt de oncologe.

In feite is eenvoudige diarree voor patiënten die een IO-behandeling ondergaan, niet noodzakelijk "banaal". Met de steun van de behandelend arts en verpleegkundig consulenten, verpleegkundig specialisten (oncocoachen of oncologische verpleegkundigen) zijn de patiënten zich bewust van de noodzaak om problemen vroegtijdig te signaleren. "Ze weten dat ze ons altijd kunnen bereiken en dat het beter is om ons te veel dan te weinig te bellen, zodat we de bijwerkingen zo snel mogelijk onder controle hebben", besluit ze.

OP DE GOEDE WEG…

In het algemeen "hebben we voor nierkanker de laatste jaren zeer goede vooruitgang geboekt", vindt Prof.. Christine Gennigens. Onderzoek moet zich nu richten op behandelingsopties met verschillende werkingsmechanismen om patiënten te behandelen die hervallen onder deze behandelingen. Oncologen wachten ook op de resultaten van onderzoek en studies die hen beter laten begrijpen welke types van patiënten het meest waarschijnlijk op welke behandeling zullen reageren en waarom ze op dit ogenblik soms niet op een behandeling reageren. Maar in het algemeen, zegt Prof. Christine Gennigens, "hebben we al enorme vooruitgang geboekt; we hebben een enorme sprong voorwaarts gemaakt !!!".

Laatste update : Oktober 2023

***nota***

• (1)Cancer Fact Sheets, Registre du Cancer, Année d’incidence 2020, Bruxelles 2022