Hoe werkt het immuunsysteem?

Dankzij het immuunsysteem kan het lichaam zich verdedigen tegen alle mogelijke aanvallen. Van cel tot orgaan zet het lichaam een waar communicatienetwerk in gang om ongeschonden te blijven.

Het lichaam beschikt over een afweersysteem tegen indringers van buiten uit (bacteriën, virussen, enz.) of van binnen in zoals kanker: het immuunsysteem.
Het immuunsysteem bestaat uit:

• •organen (bijv. de milt),
• •cellen (bijv. de witte bloedcellen),
• •moleculen (bijv. antilichamen).

Deze verschillende elementen communiceren met elkaar om gecoördineerd op de uiteenlopende bedreigingen te reageren.

Aangeboren en verworven immuniteit

Het systeem bestaat uit twee delen. In een eerste fase treedt een zogenaamde aangeboren of niet-specifieke immuniteit op. Witte bloedcellen circuleren doorlopend in het bloed en in de lymfe, en "verorberen" alles wat ze lichaamsvreemd vinden.

De aangeboren immuniteit kan snel reageren maar is niet in staat om zich aan specifieke aanvallers aan te passen. Daarvoor beschikken we over een ander systeem, het zogenaamde verworven of adaptieve immuunsysteem. Dat vereist meer tijd om zich te organiseren, want het moet de aanvallers leren herkennen.

De aanvaller identificeren… en opslaan in het geheugen!

Lymfocyten zijn de voornaamste cellen betrokken bij de verworven immuniteit. Eens ze in grote hoeveelheden aangemaakt zijn, kunnen lymfocyten naar de bedreigde weefsels migreren om daar specifiek elk element dat als gevaarlijk wordt beschouwd te vernietigen.

Naast de reactie op een specifieke aanval, heeft het verworven immuunsysteem nog een tweede voordeel: het kan de tegengekomen aanvallers onthouden. Daardoor kan het sneller en efficiënter reageren wanneer deze aanvaller zich nogmaals aanbiedt.

Een zelfregulerend systeem

Het systeem moet zichzelf wel kunnen reguleren. Wanneer de bedreiging verdwenen is, moet de immuunreactie immers kunnen stoppen. Dat is de rol van bepaalde cellen: ze sturen een signaal naar de lymfocyten om hen te bevelen de aanval te stoppen en opnieuw tot rust te komen. Dit zelfregulerend mechanisme verhindert dat het lichaam zichzelf aanvalt - een verschijnsel dat we bijv. vaststellen bij auto-immuunziekten.

Laatste update : Oktober 2023